Vooruitgang door verbinding

Op 1 augustus 2025 is de Nieuwe Sluis bij Terneuzen volledig in gebruik genomen. Daarmee beschikt Nederland, in nauwe samenwerking met Vlaanderen, over één van de grootste en modernste zeesluizen van Europa, die voldoet aan de nieuwe neopanamax-norm (gebaseerd op de maximale scheepsdoorlaatgrootte van de nieuwe Panamakanaalsluizen). Het project versterkt de positie van North Sea Port als cruciale toegangspoort tot de Europese achterlanden. “De Nieuwe Sluis geeft nieuw leven aan het sluizencomplex Noordzeesluizen, maar ook aan de Kanaalzone en Gent.” 

Op 1 augustus 2025 is de Nieuwe Sluis bij Terneuzen volledig in gebruik genomen. Daarmee beschikt Nederland, in nauwe samenwerking met Vlaanderen, over één van de grootste en modernste zeesluizen van Europa, die voldoet aan de nieuwe neopanamax-norm (gebaseerd op de maximale scheepsdoorlaatgrootte van de nieuwe Panamakanaalsluizen). Het project versterkt de positie van North Sea Port als cruciale toegangspoort tot de Europese achterlanden. “De Nieuwe Sluis geeft nieuw leven aan het sluizencomplex Noordzeesluizen, maar ook aan de Kanaalzone en Gent.”

Gerben Turkstra was als projectdirecteur van aannemerscombinatie Sassevaart intensief bij dit project betrokken, waarin Nederland en Vlaanderen gezamenlijk investeerden in de realisatie. Binnen deze combinatie, bestaande uit BAM Infra Nederland, DEME Infra NL, DEME Dredging, Stadsbader Contractors, Algemene Aannemingen Van Laere en Equans, werkten verschillende nationaliteiten samen. Een op de vijf projectmedewerkers was vrouw; in de wereld van de waterbouw toch nog best bijzonder. “Elk land heeft zijn eigen kennis en ervaring, maar ook eigen regels en gebruiken, zowel binnen het team als buiten op de werkvloer”, vertelt Turkstra. “Dat maakt een project als dit echt complex. Het was een flinke uitdaging voor iedereen om elkaar te begrijpen en op een veilige manier met elkaar samen te werken. Door de juiste mensen op de juiste plek te zetten en in meerdere talen te communiceren, is dat toch gelukt.” 

Strategische betekenis

De Nieuwe Sluis is gebouwd om de toegang tot het Kanaal Gent-Terneuzen te verbeteren en toekomstbestendig te maken. Waar de bestaande West- en Oostsluis beperkingen kenden in afmetingen en diepgang, maakt de Nieuwe Sluis het mogelijk om grotere schepen met meer lading te verwerken. Dit betekent een forse impuls voor de havens van Gent en Terneuzen en indirect voor de logistieke verbindingen richting het Europese achterland, waaronder de corridor naar Rotterdam en Parijs. Tegelijkertijd werden er naast de sluis ook andere voorzieningen aangelegd, zoals extra kades en aanmeergelegenheden en een aparte haven voor sleepboten. 

Sluis van formaat

“De nieuwe sluisbak heeft indrukwekkende afmetingen: 427 meter lang, 55 meter breed en ruim 16 meter diep”, vertelt Turkstra trots. “Daarmee kunnen schepen tot circa 366 meter lengte, 49 meter breedte en een diepgang van 14,5 meter worden geschut.” Het watervolume per schutting bedraagt honderden miljoenen liters. Dankzij deze capaciteit kunnen schepen met een diepgang van 12,5 meter voortaan altijd passeren, ongeacht het getij. “Dit verhoogt de flexibiliteit en betrouwbaarheid van de scheepvaart.” 

Bouwproces en uitvoering

Het project op locatie ging in 2018 van start en kende een bouwtijd van ongeveer zeven jaar, waarin het bouwteam voor complexe uitdagingen stond. Zo moest er binnen het bestaande sluizencomplex, vlakbij het stadscentrum, worden gebouwd. Terwijl de scheepvaart grotendeels doorgang moest vinden. Dat vereiste een uitgekiende fasering en nauwkeurig verkeersmanagement. En er speelde nog meer. “Niet alleen de bouw zelf was complex, we kregen ook te maken met andere onvoorziene zaken zoals de coronapandemie, PFAS, bodemverontreiniging en bodemvondsten. Hoe groot de uitdagingen ook waren, het is ons steeds gelukt om samen en tijdig tot een oplossing te komen. Daar ben ik echt trots op.” 

Eén van de meest in het oog springende aspecten van de bouw was het enorme grondverzet: circa 11,5 miljoen kubieke meter grond en baggerspecie werd ontgraven. In de eindfase van het project waren drie hopperzuigers en één cutterzuiger tegelijkertijd actief. Dit vergde een uitgekiende logistiek voor transport, opslag en verwerking. Daarnaast werden de sluisdeuren en bruggen met grote precisie gemonteerd, waarbij gebruik werd gemaakt van geprefabriceerde onderdelen en zware hijstechnieken. “De deuren en bruggen zijn in China gemaakt”, licht Turkstra toe. “Toen ze eenmaal in Nederland arriveerden, was dat een mijlpaal op zich. Het is altijd spannend of alles precies past en werkt als je het hier in elkaar zet. Dat bleek gelukkig zo te zijn en het was voor mij een persoonlijk hoogtepunt van het project.” Voor het nivelleren van de waterstanden is een systeem van omloopleiding geïnstalleerd, waarmee de schuttijd beperkt blijft, ondanks het enorme volume water. 

Milieu en omgeving

Bij de realisatie van de Nieuwe Sluis is veel aandacht besteed aan het beperken van hinder en het beschermen van de omgeving. Monitoring van de waterkwaliteit, beheer van baggerspecie en ecologische maatregelen maakten onderdeel uit van het project. Zo werd een deel van de afgegraven grond tijdelijk opgeslagen om de voedselarme grond op het sluisplateau later mee aan te vullen en werd sloophout van het project verwerkt in bankjes langs het complex. De Nieuwe Sluis opereert volledig energieneutraal, dankzij de aanleg van een zonnepark in de omgeving. 

Veiligheid

Ook veiligheid speelde een belangrijke rol bij dit project. “Er waren soms honderden mensen tegelijk aan het werk. Daarom hadden we zes fulltime veiligheidsmedewerkers op het werk rondlopen om te zorgen dat alle werkzaamheden veilig verliepen.” Ook na de oplevering speelt veiligheid een belangrijke rol. “De sluizen kunnen op vier verschillende plekken worden bediend met een gesloten softwaresysteem”, legt Turkstra uit. “In geval van stroomuitval zijn er voor de verschillende onderdelen noodstroomvoorzieningen in de vorm van kleine accu’s en grotere systemen. Op locatie kunnen de sluisdeuren altijd bediend worden, ongeacht de situatie.”  

Op 11 oktober 2024 is Nieuwe Sluis officieel geopend door Koning Willem-Alexander en koning Filip van België.