Delfzijl ligt aan de rand van het Eems-Dollard estuarium, een uniek natuurgebied dat de overgang vormt van de rivier de Eems naar de Waddenzee. Naast veel kwaliteiten kent dit gebied ook vele uitdagingen. Direct naast het natuurgebied liggen enkele grote industriegebieden. Tevens staat de leefbaarheid van deze krimpregio, mede vanwege de aardbevingen door de gaswinning in Groningen, onder druk. Zeespiegelstijging en bodemdaling zorgen voor extra zorgen. Ook heeft Delfzijl onvoldoende mogelijkheden voor recreatie en natuurbeleving en raakt het maritieme karakter van het gebied verloren door industrialisering en verhoging van de zeedijk.
Delfzijl ligt aan de rand van het Eems-Dollard estuarium, een uniek natuurgebied dat de overgang vormt van de rivier de Eems naar de Waddenzee. Naast veel kwaliteiten kent dit gebied ook vele uitdagingen. Direct naast het natuurgebied liggen enkele grote industriegebieden. Tevens staat de leefbaarheid van deze krimpregio, mede vanwege de aardbevingen door de gaswinning in Groningen, onder druk. Zeespiegelstijging en bodemdaling zorgen voor extra zorgen. Ook heeft Delfzijl onvoldoende mogelijkheden voor recreatie en natuurbeleving en raakt het maritieme karakter van het gebied verloren door industrialisering en verhoging van de zeedijk.
Bij de gebiedsontwikkeling Marconi Buitendijks bij Delfzijl komen stadsontwikkeling, natuur, kustveiligheid en kennisontwikkeling samen. De zeedijk bij Delfzijl is verlegd en versterkt en vormt nu een verbinding tussen stad en wad. Voor de kust is een kwelderlandschap aangelegd, bestaande uit 15 hectare proefkwelder, een vogelbroedeiland en 13 hectare stadskwelder. De stadskwelder is toegankelijk voor bezoekers. Het project draagt daarmee bij aan de volgende doelen: (1) een aantrekkelijker leef-, woon- en werkklimaat in Delfzijl, (2) verbetering van de ecologie in de Eemsdelta, (3) kustveiligheid en (4) een sterke toeristisch-recreatieve impuls. Bijzonder aan het project is het grote gemeenschappelijke belang van de stakeholders.
Kwelders vormen waardevolle natuur, verbeteren de waterkwaliteit, vangen CO2 op en vergroten de kustveiligheid door hun golfremmende werking. Een deel van het kwelderlandschap is ingericht als proefkwelder. Het doel van de proefkwelder is om te leren van aanlegmogelijkheden, de morfologische ontwikkeling (bodemhoogteveranderingen en sedimentsamenstelling) en vegetatieontwikkeling bij verschillende ontwerpvarianten. Hiertoe is de proefkwelder ingericht met zes proefvakken met verschillende percentages slib in de bodem en is er gevarieerd met het al dan niet inzaaien van vegetatie.
Voor deze adaptieve aanpak was het essentieel om de kwelder op de juiste hoogte aan te leggen en daarmee de groei van vegetatie te stimuleren. Het mengen van de juiste percentages slib in de bodem vormde een technische uitdaging.
De proefkwelder wordt sinds november 2018 gemonitord. De kennis die is opgedaan bij de aanleg van en de metingen op de kwelders wordt gedeeld op de Ecoshape website. Tijdens het project is ook een praktische methode ontwikkeld voor het oogsten, opslaan en zaaien van zeekraal. De opgedane kennis met bouwen met de natuur in Delfzijl kan ook bij andere haven- en deltagebieden wereldwijd worden ingezet om met natuurlijke en gebiedseigen materialen kwelders te ontwikkelen die kunnen dienen als natuurlijke kustbescherming.
- Opdrachtgever Gemeente Eemsdelta
- Opdrachtnemers EcoShape met als partners Royal HaskoningDHV, Wageningen Marine Research, Arcadis en Deltares
- Financieel mede mogelijk gemaakt door belangrijke bijdragen van het Waddenfonds en Provincie Groningen
Foto’s: Gemeente Delfzijl (nu gemeente Eemsdelta) en Laura Coumou.
Projectfoto’s zijn door de inzenders ter beschikking gesteld voor de communicatie over het boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’, inzendingen Prof. dr. ir. J.F. Agemaprijs en mogen niet zonder toestemming door derden worden gebruikt.
Over Prof. dr. J.F. Agemaprijs
Dit waterbouwkundige werk is één van de inzendingen voor de Prof. dr. J.F. Agemaprijs 2021. De prijs wordt iedere vijf jaar uitgereikt aan gebouwde waterbouwkundige werken die voor een aanzienlijk deel zijn ontworpen door een Nederlandse ontwerper en / of gerealiseerd door een Nederlandse aannemer. De aangemelde werken zijn door een jury beoordeeld op de het innovatieve karakter van het ontwerp, en de mate van integratie van ontwerp en samenwerking. Ook het integrale karakter, dat wil zeggen de wijze waarop (sociale) duurzaamheid & circulariteit, landschap, natuur, cultuur, omgeving en economie (social return) in ontwerp en uitvoering zijn gecombineerd om tot een optimale oplossing te komen, speelde een belangrijke rol bij de beoordeling.
Bouwen aan de toekomst van de Delta
In het boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’ staan alle inzendingen voor de Prof. dr.ir. J.F. Agemaprijs 2021 gebundeld uitgegeven. Wilt u in aanmerking komen voor het boek? Meld u dan aan voor de Nieuwsbrief van de Vereniging van Waterbouwers via info@waterbouwers.nl. Onder de aanmeldingen worden enkele exemplaren verloot.
Copyright ©2021
Deze publicatie is gemaakt in opdracht van en in samenwerking met de Stichting Waterbouwdag.
Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door:
Hollandia Services, Volker, KIVI, Van den Biggelaar Grond- en waterbouwer BV, GMB Waterveiligheid & Constructies, Van Oord Dredging and Marine Contractors, Boskalis Nederland, Royal HaskoningDHV, Witteveen+Bos, Mobilis, Deltares, Dura Vermeer, Smals Dredging BV, Jan de Nul NV, Vereniging van Waterbouwers, Havenbedrijf Rotterdam NV, Martens en Van Oord, Arcadis, Rijkwaterstaat Utrecht.
Foto cover boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’: John Gundlach – Flying Holland